Ergens tussen 1253 en 1277 ontstaat het dorpje, dat later Nieuwpoort zal gaan heten. De heren van Langerak en van Liesveld staan ieder een stuk aan elkaar grenzende grond af, waarop de bebouwing kan plaatsvinden. In 1283 geven de heren van Langerak en van Liesveld aan ‘Nypoort’ stadrechten. De eerste tekenen dat in ‘Nypoort’ de kerk aanwezig is, dateren uit 1353. Er blijkt dan een kapel te staan, op dezelfde plaats waar nu de kerk staat. “In een verdrag tussen de heren van Liesveld en Langerak uit dat jaar, verklaart Herbaren van Liesveld dat hij zich niet zal bemoeien met de kerkelijke zaken in Nieuwpoort, aangezien die onder de parochie van zijn ‘neef van Langerack’ behoren.”* Heel Nieuwpoort, wat toch half op grondgebied van Liesveld, half op grondgebied van Langerak ligt, is dus één parochie. Wellicht dat het feit dat de kapel aan de Langerakse kant van Nieuwpoort gelegen is, hierbij een rol speelt. In diezelfde 14e eeuw groeide de gemeente uit tot een zelfstandige parochie, met een eigen parochiepriester. Van de kapel is niets meer over. De Geldersen verwoesten het gebouw in 1524. Niet lang daarna zal de huidige kerk gebouwd zijn; mét toren!
De kerk is een driebeukige pseudobasiliek. “Zeer bijzonder bij deze kerk is de smalle ronde kooromgang in het verlengde van de zijbeuken. De afscheiding tussen schip en zijbeuken en koor wordt gevormd door dicht opeen staande zuilen met spitse scheibogen op hoge basementen.”* In 1774 wordt de kerk gerenoveerd, waarbij de in verval geraakte toren is afgebroken, de kerk is ingekort en een nieuwe westgevel is opgetrokken. Ook komt er dan een koepeltje op de nieuwe voorgevel. Stijl en bouw zijn gelijk aan de koepel van het raadhuis.
Als parochiekerk begonnen, maken kerk en gemeente ook de reformatie mee. In 1581 gaat Nieuwpoort over tot het Protestantisme. Alles wat met de Rooms-Katholieke Kerk te maken had, werd ‘uitgezuiverd’. In de kerk zijn nog vele oude grafstenen aanwezig. Wapens en afbeeldingen zijn veelal verwijderd, een gevolg van de Franse tijd.
De stenen ramen zijn in 1842 gewijzigd in houten ramen. Kerkgebouw en het waardevolle interieur zijn gerestaureerd in 1972-1974.
Sinds 2007 staat in de kerk een gerestaureerd uurwerk, wat oorspronkelijk de torenklok aandreef.
* Bron: “Nieuwpoort door de eeuwen heen”, augustus 1995, Jannie Kersbergen
Een rondleiding door onze kerk is mogelijk!
Het mooist is als u dan niet de kerk alleen bezichtigt, maar u laat rondleiden door heel Nieuwpoort. Een wandeling onder leiding van één van de gidsen van de Historische Kring is zeker de moeite waard! Al wandelende door het oude vestingstadje bezoekt u dan ook de kerk.
Voor meer informatie: https://historischekringnieuwpoort.nl/